ગુગળ’નું બોટનિકલ નામ ‘કોમીફોરા વિગ્ટી’ છે, જે ભારતના મોટાભાગના સૂકા વિસ્તારોમાં જોવા મળે છે. તેની ઘણી પ્રજાતિઓ અહીં ઉપલબ્ધ છે. તેમાં મુખ્યત્વે કોમીફોરા વિગ્ટી અને સી. સ્ટોકસિયાનાનો સમાવેશ થાય છે.
ગુગળ શૂલ અને વાટ, પિત્ત અને કફ, બળતરા અને મોટાપા માટે પણ ફાયદાકારક છે. સુશ્રુત સંહિતાનો આ શ્લોક ગુગ્ગુલુના ‘તમામ ગુણોથી ભરપૂર’ હોવાની વાર્તા કહે છે! દુનિયાભરમાં વૃક્ષો અને છોડની આવી અનેક પ્રજાતિઓ જોવા મળે છે, જેનું આયુર્વેદમાં મહત્વનું સ્થાન છે. આંખનો રોગ હોય કે કાનની દુર્ગંધ હોય કે પેટના રોગ સહિત શરીરને લગતા અસંખ્ય રોગો હોય તેમની સારવાર માટે ‘ગુગળ’નો ઉપયોગ થાય છે. આજે અમે તમને ‘ગુગળ ટ્રી’ વિશે જણાવીશું, જેના અગણિત ફાયદા છે.
આ થીસિસમાં ઉલ્લેખ કર્યો
2015માં નેશનલ લાઇબ્રેરી ઓફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત થયેલા પેપર મુજબ એથેરોસ્ક્લેરોસિસ (ધમનીઓમાં ચરબી, કોલેસ્ટ્રોલ અને અન્ય પદાર્થોનું સંચય) અને મોટાપાના સંદર્ભમાં ગુગળના પ્રભાવનો ખુલાસો જાન્યુઆરી 1966માં બનારસ હિન્દુ યુનિવર્સિટી (BHU) ખાતે સબમિટ કરવામાં આવેલી કોક્ટરેટ થીસિસમાં થયો હતો. અગાઉ ગુગળ વિવિધ પ્રકારના સંધિવાની સારવાર માટે આયુર્વેદિક દવા તરીકે વધુ જાણીતું હતું. ‘ગુગળ’નું બોટનિકલ નામ ‘કોમીફોરા વિગ્ટી’ છે, જે ભારતના મોટાભાગના સૂકા વિસ્તારોમાં જોવા મળે છે. તેની ઘણી પ્રજાતિઓ અહીં ઉપલબ્ધ છે. આમાં મુખ્યત્વે કોમીફોરા વિગ્ટી અને સી. સ્ટોકસિયાના છે, જે રાજસ્થાન અને ગુજરાતના શુષ્ક વિસ્તારોમાં જોવા મળે છે.
ગુગળ કઈ દવાઓમાં વપરાય છે?
‘ગુગળ’ એક બહુહેતુક છોડ છે, તેમાંથી કાઢવામાં આવેલ ગુંદર એલોપેથી, યુનાની અને આયુર્વેદિક દવાઓમાં વપરાય છે. તેના પેઢાના રાસાયણિક અને કાર્યાત્મક તત્વો મોટાપા દૂર કરવામાં, નર્વસ અસંતુલન, લોહીમાં કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર અને અન્ય કેટલીક સારવારમાં અસરકારક માનવામાં આવે છે. ગુગળના લોબાનનો ધુમાડો ક્ષય રોગમાં પણ ફાયદાકારક જોવા મળ્યો છે. વિશ્લેષણથી જાણવા મળ્યું કે, તેમાં સ્ટેરોઇડ વર્ગના બે મહત્વપૂર્ણ સંયોજનો Z-guggulsterone અને E-guggulsterone હોય છે.
આયુર્વેદમાં આપવામાં આવ્યું ઘણું મહત્વ
આયુર્વેદમાં, ‘ગુગળ’ને શરીર સંબંધિત ઘણી સારવાર માટે રામબાણ માનવામાં આવે છે. ‘ગુગળ’ એ ગમ જેવું છે, જેનો સ્વભાવ ગરમ અને કડવો છે. એવું કહેવાય છે કે ‘ગુગળે’ અલ્સર, અપચો, પથરી, ખીલ, પાઈલ્સ, ઉધરસ અને આંખ સંબંધિત રોગોને મટાડવામાં ફાયદાકારક છે. વિટામિન, એન્ટીઑકિસડન્ટ્સ, ક્રોમિયમ જેવા ઘણા તત્વો પણ ‘ગુગળ’ માં જોવા મળે છે. આ કારણોસર તેનો ઉપયોગ દવા તરીકે વ્યાપકપણે થાય છે. કહેવાય છે કે, આંખના રોગોમાં ગુગળ ફાયદાકારક છે. આ સિવાય કાનમાંથી આવતી દુર્ગંધને દૂર કરવામાં પણ તે મદદરૂપ છે. આટલું જ નહીં તે ખાટા ઓડકાર, પેટના રોગો, એનિમિયા, પાઈલ્સ અને સાંધાના દુખાવામાં મદદ કરે છે.
Join Gurjarbhoomi Group & get Daily Updates, News & Many more…
ગુર્જરભૂમિ ન્યૂઝપેપરની ફ્રી ઈ-કોપી દર રવિવારે રેગ્યુલર મેળવવા નીચે આપેલ લીંક પર ક્લિક કરો અને જોડાઓ ગુર્જરભૂમિના whatsapp કમ્યુનિટીમાં અને દરરોજ મેળવો તાજા સમાચાર અને બીજું ઘણું બધું
https://chat.whatsapp.com/IiegbNAZmfo4K6mATvrZP8
